9 maart 2022 was het eindelijk zo ver; ik ga naar Saoedi-Arabië! Een land dat slecht bekend staat als het om vrouwenrechten gaat. Ik wil het met eigen ogen zien en zelf mijn mening vormen. Samen met twaalf andere deelnemers reizen we via Cairo naar Jeddah. In het vliegtuig wordt er via de intercom al iets geroepen over ‘haram’. Haram betekent zowel iets positiefs als iets negatiefs; haram betekent iets dat ongeoorloofd is volgens de islam, maar een haramgebied is bijvoorbeeld een gebied waarbij de wetten van de Islam juist wel gelden o.a. qua kledingvoorschriften.
Overal in het vliegtuig zien we trouwens ook vrouwen ingepakt in abaya en hoofddoek, en de Saoedische vrouwen kleden zich compleet in zwarte abaya, zwarte niqab en zwarte hijab. Er wordt wel enigszins vreemd gekeken naar ons als we ook een hoofddoek omdoen. Een Egyptische man zegt tegen een van de vrouwen van de groep dat de regels niet voor ons gelden. En anderen vragen ons of we moslim zijn.
De vraag ‘zijn jullie moslim dan?’ kregen we als vrouwen echt vaak te horen. Het is volgens de Saoedi-Arabische wet sowieso toegestaan om zonder hoofddoek over straat te gaan. Pas later leren we dat het een gebruik is dat veel mannen van hun vrouw eisen. Dus men ziet het als cultureel verschijnsel en niet als een godsdienstige daad. Dat de vrouw daarin geen inspraak heeft, is iets wat wij nooit gaan begrijpen.
Natuurlijk doen een reisgenote en ik een klein cultureel experimentje op de drukke markt van Jeddah. Eerst lopen we een tijd met hoofddoek om. We krijgen gemompelde zinnen naar ons toe van mannen op middelbare leeftijd. Naar ons idee is het niet vriendelijk bedoeld. Een tijdje daarna doen we de hoofddoeken af en zien de mensen ons als toerist. Het ‘welcome, welcome, where are you from’ is niet meer op twee handen te tellen.
Ook worden we tijdens onze reis bij een Saoedi-Arabische familie uitgenodigd; we zijn met z’n allen welkom in het gastenverblijf van de familie. Later begrijpen we dat het de belangrijkste familie van het dorpje is.
Wij zijn op dat moment de belangrijkste attractie, want het halve dorpje komt even snel naar binnen kijken. En sommige mannen gaan erbij zitten en bekijken de vrouwen van de groep eens goed. De man die we op staren betrappen, wordt trouwens snel ter vermaning geroepen door een van de andere mannen.
Zelfs oma werd erbij gehaald en haar wil blijkt wet; wij vrouwen mochten mee naar het vrouwenverblijf. Daar treffen we de vrouw en twee volwassen dochters van de gastheer aan. Wij vragen beleefd of we een foto mogen maken met alle vrouwen, maar de man wil absoluut niet dat een van zijn vrouwelijke familieleden gefotografeerd wordt. Andersom maken de aanwezige vrouwen alleen maar foto’s en filmpjes van ons; ze zijn zo blij om ons te zien! Heel Instagram mag het weten.
Een dochter is getrouwd en woont met haar man in Jeddah. De andere dochter is net klaar met haar studie in Jordanië. Zij vertelt ons dat ze wacht totdat ze kan trouwen met een man. Op dat moment zal ze bij hem gaan wonen. Tot die tijd woont ze bij haar vader in het afgelegen dorpje, waar ze niks kan doen met haar opleiding. We kregen het idee dat zij dit niet zo erg vond.
Na het luisteren naar Arabische muziek waarop oma gezellig begon te klappen en te dansen (zelfs mét een van de deelneemsters!) kregen we een heerlijke maaltijd met versgebakken vis, fruit, rijst en groente.
Het huishouden wordt gedaan door een christelijk meisje uit Ethiopië. Zij vertelt ons dat ze goed behandeld wordt en zelfs mag uitdragen dat zij christelijk is! Ze vindt het fantastisch om ons (medechristenen) te ontmoeten. Trots draagt ze een houten kruis om haar nek. Het dienstmeisje mocht wel met ons op de foto:
Verder ontmoeten we tijdens de reis ontzettend veel vrouwen die het heel erg leuk vinden om ons te ontmoeten. Zo hebben we selfies gemaakt met vrouwelijke Palestijnse gelovigen bij de grote moskee in Mekka:
En met een lokale golfkarcoureur:
In Mekka komen we zelfs een auto met alleen twee vrouwen erin tegen. Ik, als vrouwelijke bestuurder op dat moment, besluit er even naast te gaan rijden en te zwaaien. Enthousiast lachend zwaaien de twee meiden terug. En wij krijgen in de Nederlandse media best vaak te horen dat in de praktijk vrouwen hier niet zelfstandig (zonder man in de auto) autorijden. Dat kunnen we vanaf nu ontkrachten. Natuurlijk begrijp ik dat dit een uitzondering zou kunnen zijn, maar toch! In onze auto werden we er best vrolijk van.
Samengevat was deze reis op zijn minst interessant te noemen. En ik denk dat naarmate er meer toerisme in het land komt, er langzaam wel iets gaat veranderen in de positie van de vrouw. Wij zullen het altijd met onze westerse bril bekijken, maar ik heb in Saoedi-Arabië veel blije vrouwen gezien. Wil je ook zelf je mening kunnen gaan vormen hierover? Reis mee met een van de volgende Saoedi-Arabië reizen! Dikke aanrader 😉
(Met dank aan Esther G.!)