Reisleidster Willie Francke is dol op bergen en wandelen. Het liefst maakt ze dagenlange wandeltochten met flinke hoogteverschillen. De winter brengt ze al snowboardend door in de Oostenrijkse Alpen. Haar kennis over reizen op hoogte deelt ze graag met ons. Willie geeft praktische tips over hoogteziekte, de beste outfit én ze deelt haar favoriete berglandschap.
In welke landen heb jij ervaring als het gaat om reizen op hoogte?
‘In Nepal heb ik met een Avantagroep een trektocht van vijf dagen gemaakt tot 4130m hoogte. Ook was ik met Avanta in Peru en maakten we een trektocht van drie dagen. We hebben daar ook in één dag het eiland van de zon in het Titicacameer rondgewandeld. In Peru bereikten we de 5036m, mijn hoogste punt ooit! Afgelopen najaar ben ik zelf naar Marokko geweest om daar de Mount Toubkal (4167m) te beklimmen.’
Heb jij weleens problemen gehad door de hoogte?
‘Nepal was mijn eerste ervaring met hoogtes boven de 4000m boven zeeniveau. In drie dagen gingen we van 822m per jeeps en te voet naar 4130m. We liepen de Annapurna Base camp trek. De laatste nacht hadden de meeste mensen van de groep, inclusief ikzelf, last van een lichte hoofdpijn, kortademigheid en minder eetlust. Na een nacht goed slapen, liepen we de volgende ochtend, op één iemand na, zonder problemen het laatste stukje omhoog richting base camp.
In Peru had ik zelf geen klachten, maar anderen in de groep wel. Een deelnemer heeft veel moeten overgeven, lag nachten wakker, had last van hartkloppingen en duizeligheid.’
Mensen krijgen regelmatig last van hoogteziekte. Welke adviezen kun je hierover geven?
‘Wij mensen kunnen ‘ziek’ worden bij het bereiken van een bepaalde hoogte boven zeeniveau. Dat punt verschilt, maar Nederlanders die onder de zeespiegel wonen, kunnen al last krijgen op een hoogte van rond de 2000-2500m. Op hoogte is de lucht ijler, er is dus minder zuurstof aanwezig. Dat betekent dat ons lichaam ook minder zuurstof binnenkrijgt als we normaal ademen zoals we dat altijd doen. Om toch voldoende binnen te krijgen word je dus kortademig, zo adem je meer lucht en dus zuurstof per minuut in. Daarnaast hecht zuurstof in ons lichaam aan rode bloedcellen. Wanneer ons lichaam merkt dat er minder zuurstof binnenkomt, gaat het vanzelf meer rode bloedcellen produceren. Bij de één gaat dit proces sneller dan bij de ander. Natuurlijk is een goede basisconditie van belang maar je kunt nog zo fit zijn; het proces van nieuwe rode bloedcellen aanmaken kun je niet versnellen.
Omdat vitale delen in ons lichaam minder zuurstof toegediend krijgen kun je klachten ervaren als hoofdpijn, misselijkheid, overgeven, verminderde eetlust, duizeligheid en slapeloosheid.
Om dit te voorkomen moet je om te beginnen rustig aan doen en je lichaam laten wennen aan de nieuwe hoogte. Al de hierboven genoemde symptomen zijn waarschuwingen van je lichaam. Hoe mooi is dat! Het allerbelangrijkste is om daar dus naar te luisteren en ze niet te negeren. Bij het blijven negeren van symptomen van hoogteziekte kun je zelfs overlijden. Loop letterlijk niet te hard, stap rustig een trap op, doe niet te veel activiteiten op een dag, ga op tijd naar bed en stijg vooral niet verder totdat de klachten zijn afgenomen. In sommige landen krijg je lokale oplossingen aangereikt. In Peru bijvoorbeeld kauwen de mensen op coca bladeren of drinken hier thee van. (Grappig feitje: deze coca bladeren worden ook gebruikt om cocaïne van de maken maar de thee is geheel onschadelijk.) Wat de precieze werking van deze coca bladeren is en of dit echt helpt tegen hoogteziekte durf ik niet te zeggen en zou wat onderzoek kunnen gebruiken.
Sommige mensen slikken Diamox®. Zelf ben ik hier geen groot voorstander van omdat deze medicijnen de symptomen die je lichaam dus als waarschuwing geeft, onderdrukken. Het echte probleem van te weinig zuurstof in je lichaam wordt hier niet mee opgelost.
Een uitzondering hierop is als je met een groep reist en je dus niet zomaar in je eentje kan achterblijven, dan kan dit een fijne oplossing zijn. Maar laat je vooral informeren over de werking en bijwerkingen en het gebruik van deze tabletten door je huisarts of de GGD!
En misschien wel het meest belangrijke; houd jezelf en anderen in de gaten. Bij aanhoudende en toenemende klachten is de enige juiste oplossing om weer af te dalen naar een hoogte waar je geen symptomen meer hebt. Zoals eerder aangegeven: bij het blijven negeren van klachten kan dit ernstige gevolgen hebben.’
Is er verschil tussen op hoogte wandelen of een hoog gebied doorrijden met de auto?
‘Zeker maakt dit een verschil! Hoe meer inspanning je levert hoe meer je dat merkt aan je lichaam. Al kan ik me herinneren dat we een bergpas van 5000m over gingen met de bus in Peru en er verschillenden zich ook niet helemaal topfit voelden.’
Heb je adviezen als het gaat om kleding op hoogte?
‘Vooral zo weinig mogelijk. Alles wat je in je rugzak te veel meeneemt is verloren energie. Kleed jezelf met laagjes. Dat houd je het beste warm en zo heb je voor alle weersomstandigheden de juiste kleding bij je.
En laat je daarnaast vooral ook niet misleiden door het grote assortiment in (lichtgewicht) spullen die er te koop zijn. Wanneer je je echt goed gaat verdiepen in een goede uitrusting om te kamperen en te (berg)wandelen zakt de moed je in de schoenen. Het lijkt wel of het outdoor leven en wandelen alleen is weggelegd voor de mensen met een groot budget. Maar of je nou een berg opklimt met een tweedehands (sport) T-shirt van 2 euro of een ultralight Fjallraven t-shirt maakt echt geen verschil!
Waar je wel in moet investeren zijn goede schoenen en een fijn zittende rugzak. Een ingelopen sneaker gaat je in het beste geval de berg op helpen maar geeft nul comfort en steun voor je voeten. Daarbij komt het gevaar van uitglijden.
Ik ben fan van Salomon trailrun schoenen voor een wat begaanbaardere route. Dit zijn hele fijne lichtgewicht schoenen. Voor de moeilijkere routes, waarbij je over rotsen en losliggende stenen loopt, gebruik ik een goed paar Lowa’s voor extra stevigheid. Maar laat jezelf vooral adviseren in bijvoorbeeld een Bever waar personeel werkt met kennis en ervaring.
Een goed zittende rugzak is ook van groot belang. Wanneer een rugzak je goed past draag je het gewicht op je heupen en krijg je, als het goed is, geen last van je schouders/nek of rug. Kijk ook eens een YouTube filmpje over hoe je het beste een rugzak kan inpakken, dit kan ook nog veel verschil maken in comfort. Pak zware dingen bijvoorbeeld het dichtst bij je rug en zorg er voor dat je nooit meer dan 15% van je lichaamsgewicht meeneemt.’
Wat is jouw favoriete land als het gaat om hoge bergen?
‘Ik ben verliefd geworden op Nepal. Ontzettend vriendelijke mensen en de natuur is fantastisch. Daarnaast is het fascinerend dat de hoogste berg op aarde daar te vinden is. Op de vlucht van Kathmandu naar New Delhi (India) vlogen we vlak langs de hoogste toppen van de Himalaya, mega indrukwekkend.
Ik hoop nog een keer terug te gaan en wie weet de trektocht naar Mount Everest Base camp te maken. Echt de top bereiken van de Mount Everest of een andere berg die hierbij qua hoogte meters in de buurt komt, is niet iets wat ik ambieer. Ik geloof dat wij mensen daar niet voor gemaakt zijn. Daarbij is het te riskant, heel kostbaar en het is een toeristische trekpleister geworden die heel vervuilend kan zijn voor de natuur maar ook ten koste kan gaan van de lokale bevolking.’
Wat staat er dit jaar op jouw reisprogramma?
‘Voor nu verblijf ik het hele winterseizoen in de Oostenrijkse Alpen. Daar ben ik niet wandelend maar op mijn snowboard op de berg te vinden. Nadien hoop ik voor Avanta naar IJsland en Zuid-Afrika te gaan. In IJsland hoop ik veel te wandelen en in Zuid-Afrika naar Drakenbergen, dat is een kleine 3500m.
Verder heb ik nog geen vaste plannen. Ik heb mezelf vorig jaar tijdens mijn solo wandeltocht van vijf weken door Spanje beloofd om elk jaar minimaal een week alleen te wandelen. Ideeën genoeg, maar waar dat dit jaar gaat zijn is nog onbekend.’
